FİTNESS ALANINDA BELGELERİN GEÇERLİLİĞİ NEDİR ?

#kariyerplanlaması

Fitness ve sağlıklı yaşam sektöründe çalışanların arasında yıllardır devam eden sertifikasyon ve belge biriktirme yarışlarının arkasında ne var? Hangi belge gerekli? Kaç belge yeterli? Mesleğe kısıtlı kaynaklarla adım atacak olan ve bu konuda seçici davranmak zorunda olanlar için en önemli sorulardan birini yanıtlamaya ve bazı yanlış anlamalara açıklık getirmeye çalışacağız.*

BELGE GEÇERLİLİĞİ NE DEMEKTİR?

____________________

Meslek-içi gelişimlere yönelik eğitimlerde verilen belgelerin geçerliliği,

sahip oldukları kanıt değerine, yaygınlık değerine ve güvenilirlik değerine dayanır.

Bunları biraz açalım: 

________________

Belge, herhangi bir alışverişin, bu durumda alınmış olan bir eğitimin

kayıt altına alındığını gösteren ve

üçüncü kişilere bu alışverişin geçerliliğini kanıtlamak için kullanılan bir yazıdır.

Belgelerin üzerinde hangi mal veya hizmetin, kimin tarafından, ne zaman veya hangi süre içerisinde aldığını ve/veya ne amaçla kullanılabileceği belirtirler. Belgeler verildiği kişinin ismini ve bir belge numarasını da belirterek takip edilebilirlik sağlar. İlaveten bu hizmet, bir kalite değerlendirmesi sürecine tabi tutulmuşsa, kaliteyi değerlendirerek onaylayan kurumun da onay ifadesini içeren bir logo /damga ya da imza olabilir.

En önemlisi, belgelerin üzerindeSertifika,Katılım Belgesi,Kurs Bitirme Belgesigibi ibareler de belgeyi almak için takip edilen süreci ifade ederler. Günlük konuşmalarımızda her tür belgeyisertifikaolarak isimlendirme alışkanlığı olsa da, bu tanımlamalar eğitimin niteliksel bazı özelliklerine işaret etmek için ayırdedilmelidir.

Katılım Belgesi, herhangi bir konuda nitelikli bir eğitmen tarafından verilmiş olan eğitim sürecine katılan herkese verilir. Bu eğitim on-line, yüzyüze veya herhangi bir platform üzerinden ücretli ya da ücretsiz verilmiş olabilir. Esasen en gevşek koşullara sahip belge budur. İsteyen herkes bir eğitim tasarlayabilir ve katılımcının belgeyi alması için eğitimde hazır bulunmak dışında yapması gereken bir şey yoktur. Genellikle kurum içi bilgilendirme ve atölye çalışmaları için çok uygundur.

Kurs Bitirme Belgesigenellikle katılımcının aktif olarak tamamlamakla yükümlü olduğu bazı görevlerin ve sorumlulukların olduğu eğitimlere uygundur. Bunların arasında uygulama ödevleri, okumalar, küçük sınavlar olabilir. Bu belgeyi almak için kurs katılımı yanında bu görevleri de tamamladığını anlatır. Öğrenciye daha çok sorumluluk verdiği için öğrencinin öğrenme sürecinde katılm düzeyi daha yüksektir. Belli bir bilgi alanı ya da beceride hakimiyet kazanılmasına yönelik eğitimlerde aranması gereken bir unsurdur.

Sertifika,üzerinde belirtilengöreviyapmak için kişinin gereklitüm bilgi ve becerileriedindiğini gösteren belgelerdir. Sadece belli bir meslekte diploma ya da deneyim sahibi kişilerin kabul edildiği sertifikasyon programlarında mesleğe ilişkin bir uygulama alanında çalışma yetkinliği kazandırılır.

Bir sertifika verilebilmesi için eğitim hazırlanırken en baştan itibaren verileceği alanla ilgili görev/iş analizlerinin yapılmış olması ve sürecin metodolojik olarak tasarlanmış olması gerekir. Aynı zamanda sertifikasyonlar, bu süreci tamamlayan her kişinin aynı kazanımlarla çıkmasını da sağlar. Belgeler içerisinde en güvenilir olanıdır. Eğitim sonunda kişinin hedeflenen görevi gerçekleştirebilip gerçekleştirmediğini değerlendirmeye yönelik kapsamlı bir değerlendirme süreci olur. Özellikle bir mesleği, bir markayı, bir ünvanı temsil etme sorumluluğu verilecek eğitimlerde tercih edilmesi gereken belge düzeyidir.

Belgeler ilgili makamlara, örneğin işyerine veya mesleki örgütlere ibra edildiğinde,

üzerinde adı geçen kurum ve ıslak imzaları olan kişileri

referans olarak işaret eder.

Kurumlar açısından belgenin geçerliliği aynı zamanda arkasında ne olduğunun anlaşılırlığı ile ilişkilidir. Kimin tarafından sağlandığı belli olan bir eğitimi, işverenler ve diğer mesleki örgütler inceleyebilirler. Bu da onlara eğitim ve değerlendirme sürecinde nelerin kazandırıldığını ve bu kazanımların kendisi açısından ne kadar değerli olduğunu anlama fırsatı sağlar. Eğitim süreç ve içerikleri, eğitmen kalitesi açıkça belirtilen eğitimler daha şeffaf, daha anlaşılır olacak ve eğer beklentilerini karşılıyorsa güven verecektir.

Bir eğitimi almış olmanın sağladığı faydalar işverenler ve mesleki örgütler tarafından deneyimle sabitlendikçe, belgeye olan güven artar, belgeyi alanların repütasyonu artar ve bu sorulan bir belge haline gelir. Bu anlamda belgenin geçerliliği, açması gereken kapıları açabilmesi ile eşanlamlıdır.

Bir belge ne kadar çok ülkede kurumların güvenini kazanmışsa, yani ne kadar çok kapı açıyorsa, uluslararası geçerliliği de o kadar yüksektir. Dünyada fitness tesisleri tarafından en çok aranan ve tercih edilen, ABD’den Kanada’ya, Fransa’dan Çin’e, Fas’tan Avustralya’ya birçok güçlü fitness tesisinin kapısını açan Personal Trainer Sertifikasyonu NASM CPT   ve yine en çok aranan Grup Fitness Sertifikasyonu   AFAA GFI   buna güzel bir örnektir.

Bir belge, gerçekten de üzerinde adı geçen kazanımları

sağladığı ölçüde geçerli bir belgedir.

Belgenin işaret ettiği konuda size vadedilen kazanımları edinebileceğiniz bir eğitimi ve/veya bu kazanımları objektif olarak değerlendiren sınavı içeren hizmeti almış olmanız gerekiyor. Aksi takdirde bahsedilen alış-veriş “sözde” bir alışveriştir, ve geçersizdir. Bu şekilde arkası boş olan belgelere zaman içerisinde bir güven kalmaz ve belge geçerliliğini toplum gözünde, sektör gözünde yitirir.

Bir başka kurum tarafından dış denetime tabi olan her tür hizmetin onaylanmaya tabi tutulmayanlardan daha yüksek geçerliliği olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Örneğin, bir ürüne “steril” ifadesini koyabilmek için belirli koşullarda üretildiğine dair standartları karşılama zorunluluğu vardır. TSK bu standartların gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini kontrol ederek onaylar. Böylece tüketici niteliksiz üründen korunmuş olur. Benzer şekilde, ürünün her seferinde bu koşullarda üretildiği ve düşük kalitedeki ürünlerin de etkin şekilde ayıklandığını gösteren süreç denetimini de ISO onayları ile temin edebiliriz.

Dış denetim, eğitim sonucunda gerçekten de sektör tarafından aranan bilgi ve becerileri kazandıran bir eğitim ve değerlendirme süreci uyguladıklarına dair bir onay sağlayarak geçerliliği arttırıyor. Şimdilik Türkiye’de Fitness eğitmenliği alanında eğitimlerin vaad ettiği nitelikleri kazandırıp kazandırmadığını onaylama işini hiçbir kurum üstlenmese de uluslararası denetim yapan organizasyonlar var.   Athletic House Academy   EuropeActivetarafından dış denetime tabi olmayı gönüllü olarak seçerek, Avrupa içerisinde kabul edilen mesleki standartlara uygun bir kalite düzeyindeki eğitmenleri yetiştiriyor. Avrupa veya dünyanın herhangi bir yerinde işe alınmaya uygun bir eğitmen, ülkemizde de güvenilir bir kalitede olacağı şüphe götürmez. Uluslararası onayı olan bir  eğitim, vaad ettiği kazanımı sağlayan geçerli bir belge olacaktır.

________________

BELGENİZİN GEÇERLİLİĞİ NEDİR?

Bütün bu anlattıklarımızdan da belirginleştiği gibi, belgeleri birbirine eşdeğer tutmak ve sayısı ne kadar çok ise o kadar iyi olacağını düşünmek hatalı bir bakış açısıdır. Fitness Eğitmeni veya Personal Trainer olarak sağlıklı bireylerle çalışacak olanların alacakları birçok belge veren eğitim mevcut. Ancak, bir salonda çalışmak için mutlaka 18 yaşın üzerinde, en az lise mezunu ve Federasyon Lisansı sahibi olmanız aranacaktır. Bir BESYO diplomanızın olması da önemli bir ayrıcalık. Ancak bunların hepsinin üzerine, kendinize mesleki olarak neler katmış olduğunuz, hangi yaklaşım ve metodolojilerde uzmanlaşmış olduğunuz sizi diğer eğitmen adaylarından ayıran çok önemli göstergelerdir.

İşbaşvurusuna Hazırlanırken Geçerlilik

Personal Trainer Sertifikasyon   süreci, tüm bilgi alanlarını içererek sizi mesleğe kapsamlı olarak hazırlamak amacıyla tasarlanmış bir süreçtir. Bu bilgi alanlarının herbirinde ayrı ayrı kurslara giderek katılım belgesi toplamak sizi kendinizi yetiştirme sürecinde tek başınıza bırakır. Eksiklerinizi bilemezsiniz.  Bu konuda uzmanlaşmış, sektöre hakim bir kurumun size sağlayacağı iyi tasarlanmış bir sertifikasyon süreci, sizi bir Personal Trainer olarak her yönden geliştirecek olan güvenilir bir çözüm olarak tüm dünyada tercih edilmektedir.

İşin başında farklı farklı kurumlardan alacağınız çelişkili bilgiler, kafanızda kopuklukların ve engebelerin olduğu bir mesleki zemine yol açabilir. Bunu düzeltmek, işin tam bir resmini çıkarmak için çok emek vermeniz, çok ayıklama yapmanız gerekebilir. Temel sertifikasyon size önce sağlam ve tutarlık bir resim ile işe başlamınızı sağlar. Tabii ki sektör içerisinde tartışılan ve hala fikir birliği sağlanmamış olan konular mevcut. Ancak bu tartışmalara girmeden önce, işinizi en güvenilir şekilde yapabiliceğiniz, tartışma götürmez bazı yöntemlerinizin olmasını tercih etmelisiniz.

Alet Çantanızı Geliştirirken Geçerlilik

Temel becerilerinizi geliştirip çalışmaya başladıktan sonra, kendinizi diğer eğitmenlerden ayrıştırmak için, ilginizi çektiği için ya da ekstra gelir yaratabileceği için alabileceğiniz bir çok belge olabilir.

• Bir kurum tarafından geliştirilmiş ya da özel beceri gerektiren ekipmanları ve egzersiz modalitelerini kullanmaya yönelik eğitimler:TRX, olimpik kaldırışlar, kettlebell egzersizleri, BOSU egzersizleri, Battle ropes, Indoor Cycle gibi.
• Özel ihtiyaçları olan bir popülasyonla çalışmaya yönelik egzersiz prensiplerinin öğretildiği eğitimler: çocuk ve gençler, ileri yaş, gebelik sırası /sonrası egzersizleri, sporculara yönelik performans gelişimi programlaması gibi.
• Farklı eğitim yaklaşımları ve antrenman metodolojilerini öğrenmenizin gerektiği uygulamalar: grup ile fitness antrenmanları, video ile ve teknolojileri kullanarak uzaktan fitness antrenmanlarını yönetmek, MMA yapanlara özgü kondisyon programı
• Eğitmenliğin diğer görevleri için spesifik eğitimler: ölçme-değerlendirme, düzeltici egzersizler, iletişim becerileri, koçluk eğitimi, satış-pazarlama
• Belli bir markanın veya yaklaşımın adını kullanarak uygulayabilmeniz için markalisans hakkısağlayan eğitimler:Cross-fit Studio, Zumba® Fitness Instructor, NASMCertified Personal Trainer gibi.

Çalışma yaşamınız süresince düzenli olarak eğitimler alarak kendinizi geliştirmeniz, işverenlerinize sizin bu mesleğe bağlılığınızı, işinize ve müşterilerinize saygınızı gösterir. Aynı zamanda işinizle mesleki hevesinizin sürekliliğini sağlayarak, işinizi yaparken daha pozitif bir tavır içinde olmanıza katkıda bulunur. Pozitif tavrınız, müşterilerinize ve çalışma ekibinize olumlu yansır ve başarınızı arttırır.

Temel yetkinlik belgelerinde olduğu gibi, gelişim belgelerinde de, referansınızın uzun vadeli mesleki hedefinizle ilişkili ne kadar katkısı olduğunu değerlendirmeniz çok önemli. Geliştirdiğiniz becerileri yaşamınıza, işinize aktarabildiğinizde, işverenleriniz ve müşterilerinize yansıttığınızda belgeleriniz dahageçerliolacaktır. Örneğin, NASM eğitimlerinde Optimum Performans Modeli'ne göre antrenman planlamasını öğrendiğinizde, asıl faydayı bunu antrenmanlara uygulayarak sağlrsınız. Bu da belge geçerliliği için sizin de üstünüze bir görev düştüğünün güzel bir kanıtı.

_____________________

KAÇ BELGE YETERLİ?

Fitness sektöründe sağlıklı bireylerle egzersiz programı uygulaması yapan profesyonellerin, işverenlere ve üyeleri kendilerini tanıtırken tercih edilmeleri için sertifika ve belgelerinden yararlanabilmeleri çok önemli. Yazımızın buraya kadarki bölümünde, bir bilgisayar oyunu karakteri gibi önünüze çıkan belgeleri rastgele toplayarak puan kazanmanızın pek verimli olmadığını anlamış olmalısınız. Kendinizi geliştirmeye yapacağınız eğitim yatırımının doğru ve işe yarar şekilde değerlendirilmiş olmasını sağlamalısınız.

Hangi belgelere ihtiyaç duyacağınızı bilmek için önce, çalışacağınız alanda hangi göreve hazırlandığınıza karar verin. Bunun için sektördeki farklı görevleri ve bunları yerine getirmek için hangi niteliklerin arandığını iş ilanlarına bakabilir veya yöneticilerinizle görüşerek geri bildirim isteyebilirsiniz. Ardından, bu görevde çalışmak için temel sertifikasyon ve gelişim ihtiyaçlarınızı belirleyin. Temel sertifikasyonları almakla başlayın. İşe başvuracakmış gibi bir CV hazırlamayı deneyin, tüm eğitim ve deneyimlerinizi sıralayın ve o CV’ye eklemek istediğiniz bilgi/beceri alanlarını bulun. Bunlarla ilgili kendinizi nasıl ve ne kadar sürede geliştirebileceğinizi araştırın. Gerekiyorsa bu konuda kariyer koçluğu  alın.

Her bir eğitim için ayırmanız gereken bir zaman dilimi olduğunu unutmayın. Çalışma temponuzun içerisinde mutlaka mesleki gelişiminiz için takviminizde bir boşluk bırakın. Aksi takdirde eğitim günlerini para kaybettiğiniz günler olarak hissedersiniz. Yıllık izniniz ve yılda en az 10 eğitim gününü planlayın. Herşeyi bir anda yapmaya çalışmayın. Alacağınız eğitimlerin sizin için önceliğini üyelerinizin ihtiyaçlarına, sektörün gelişme yönüne, sizin zayıf alanlarınıza, gelir dönüşü beklentinize veya kurumunuzun beklentilerine göre yıllar içerisinde alacak şekilde bir kariyer planlaması yapın.  Athletic House Kariyer Planı  size yardımcı olabilir. 

Sağlıklı Kişilerle sağlığı geliştirmeye yönelik olarak uygulanan şekliyle Fitness Eğitmenliği ayrı bir meslek olarak tanımlanmamıştır.  Bu konuda hizmet veren tesisler Özel Beden Eğitimi ve Spor Salonları statüsünde Gençlik ve Spor Federasyonu'na bağlı olduğundan, Türkiye Vücut Geliştirme, Bilek Güreşi ve Fitness Federasyonu'ndan 1. ve 2. Kademede Fitness Antrenörlük Lisansı   alan belli sayıda eğitmen bulundurma yasal zorunlulukları vardır.

______________

İşletmeniz ilgili Federasyon'ların verdiği Antrenörlük lisanslarını

ve ilkyardım eğitimleri de almanızı bekleyecektir. 

SONUÇ OLARAK

Her zaman belirttiğimiz gibi, “Bilmek yeterli değil; mutlaka uygulamak gerekli”. Belgelerinizi altın-bilezik gibi taşıdığınız bir değer olarak değil, dünyayı altınıza seren uçan halılar olarak düşünün. Eğitiminizin sizi olduğunuz noktadan nerelere taşıyabileceği onun gerçek değerini gösterir.

YAZAN:

Rosita Kastro

Uzm. Psikolog, AHA Master Trainer

*DİPNOT:Unutmayın ki, her ülkede işe girerken yasal vatandaşlık ve çalışma haklarına sahip olmak, reşit olmak, temel öğrenimini tamamlamış olmak ve varsa ilgili resmi kurumlardan gerekli izin ve yetkileri  almak koşulları aranır. İşkurmak için gerekli ticari ve yasal işlemler için uzmanına danışmalısınız.